Provincieverhaal Zuid-Holland

Het bombardement op Rotterdam
Zuid-Holland was bij de Duitse inval op 10 mei 1940 een frontgebied. Snel probeerden de Duitsers drie vliegvelden rond Den Haag te veroveren. Van daaruit zouden de leden van het koninklijk huis, de regering en de legerleiding moeten worden opgepakt. Deze opzet mislukte. Tegelijkertijd werd geprobeerd om parachutisten bruggen bij Moerdijk, Dordrecht en Rotterdam te laten bezetten. Daarover zouden de Duitsers vanuit Noord-Brabant naar de ‘Vesting Holland’ kunnen oprukken. De laatste van deze bruggen, de Willemsbrug in Rotterdam, bleek echter een te grote hindernis. Gedurende een dag kwam de Duitse aanval er tot stilstand. Om het verzet te breken werd op 14 mei 1940 het bombardement op Rotterdam uitgevoerd. Een dag later capituleerde Nederland.

Bernard IJzerdraat; begin van verzet
Op 15 mei, de dag na de capitulatie, begon een leraar uit Schiedam, Bernard IJzerdraat, met zijn anti-Duitse ‘Geuzenactie’. Hij verspreidde het eerste illegale blad van Nederland. ‘De Geus’: een handgeschreven vlugschrift. Door verraad en gebrek aan ervaring vielen de Geuzen al snel in Duitse handen. De meesten van hen, waaronder Bernard IJzerdraat, werden op 13 maart 1941 op de Waalsdorpervlakte bij Den Haag terechtgesteld.

Leids protest tegen jodenvervolging
De eerste ingrijpende anti-joodse maatregel was de Ariërverklaring voor overheidspersoneel van 5 oktober 1940. Wie geen Arische afkomst kon aantonen werd vervolgens op 21 november ontslagen. Een geruchtmakend protest hiertegen vond plaats op 26 november 1940 toen de Leidse hoogleraar rechtsgeleerdheid Rudolph Cleveringa, een vlammend betoog tegen het ontslag van zijn joodse collega E.M. Meijers hield. Kort daarna zou de universiteit worden gesloten.

Izaac Lipschits
Vanaf 1942, toen de deportatie van Joden op gang kwam, werden Joodse inwoners van Rotterdam en omgeving gedwongen zich te melden bij Loods 24. Van hieruit werden tussen juli 1942 en juni 1943 ca. 12.000 Joden afgevoerd. De meesten van hen overleefden de oorlog niet.

De Atlantikwall
Hoewel de Atlantikwall zich uitstrekte van Noorwegen tot aan Spanje, was deze Duitse verdedigingslinie in Zuid-Holland nadrukkelijk aanwezig. Tot op de dag van vandaag resteren hiervan aan de kust vele overblijfselen.